Psikoseksüel Gelişim

Psikoseksüel gelişim nedir? Psikoseksüel gelişim neden önemlidir? Psikoseksüel gelişim ne demektir? Psikoseksüel gelişimin dönemleri. Oral dönem, anal dönem ve fallik dönemde neler olur? Bu yazımızda bu konulara değiniyoruz.

Sigmund Freud, çocuğun olgunlaşma sürecinde üç temel psikoseksüel dönemden geçtiğini varsaymıştır. Bunların her biri oral, anal ve genital libidonun (enerji) o dönemde yoğunlaştığı beden bölgeleriyle alakalıdır. Çevresel travma, yapısal etkenler veya her ikisinin sonucu olarak çocukta oral veya anal gelişim engellenir, saplanma olur ve erişkin yaşama taşınır.

Oral Dönem Nedir?

Oral dönem 0-12 aylık yaşamı kapsar. Bu dönemde başlıca haz kaynağı ağızdan besin almaktır. Bu dönemde bebek sürekli acıkır. Dış dünya ile ağız (oral) yoluyla ilişki kurar. Nesneleri ağzıyla yakalar, çiğner, severse yutar, sevmezse tükürür, çıkarır. Bu dönemde çevredeki insanlara özellikle de anneye çok bağımlıdır.

Daha sonra çeşitli sorunlar olmaması için ne çok aşırı beslenme ne de yoksun bırakma olmalıdır. Sağlıklı bir anne-çocuk ilişkisi olmalıdır. Böylece sorunsuz atlatılan bu dönem, kişinin yaşamı boyunca aşırı bağımlı olmamasını sağlayacaktır. İleri yaşlarda ego gelişmesine karşın, bağımlılığa eğilim yaşam boyu sürer. İnsanın kaygısının arttığı, zorlu yaşam olayları döneminde tekrar ön plana geçebilir.

Çocuklarda tuvalet eğitimi

Bebeğin 12-26 aylık döneminde haz alınan eylem boşaltım eylemidir. Bu dönem tuvalet eğitiminin ön plana çıktığı dönemdir. Çocuk isterse kakasını tutabilmekte, annesine karşı bir silah olarak kullanabilmekte, tuvalette yapmayıp daha sonra uygunsuz yerlerde yapabilmektedir. Bu dönemin en önemli özelliği tutuculuk, biriktiriciliktir. Tuvalet eğitimin önemi nedir? Tuvalet eğitimi, kişilik gelişiminde derin etkiler bırakır.

Anne babanın tutumları bu dönemde sert, cezalandırıcı olursa ve erken tuvalet eğitimi verilirse çocuğun kişilik yapısı titiz, cimri, temizliğe ve düzene aşırı düşkün bir yapıda olacaktır. Obsesif Kompulsif kişilik denen bu yapıdaki kişilerin süper egoları aşırı katı ve cezalandırıcıdır ve bazı hastalıklara yatkınlık oluşturur.

Fallik Dönem Nedir?

Fallik dönem çocuğun 3-6 yaş arası dönemidir. Bu dönemde çocuklar, karşı cinsten ebeveynlerine ilgi duyabilirler. Erkek çocuk anneye ilgi duyup babasını rakip olarak görebilir. Kız çocuk da anneyi rakip olarak görebilir ve babaya ilgi duyabilir. Bu rekabet yaklaşık olarak iki yıl kadar sürer. Ve erkek çocuk “güçlü varlık” olan babanın, kendisini cezalandıracağı, penisini keseceği gibi korkular yaşar. Ve buna Ödipal Kompleks adı verilir. Anne veya baba yine bu dönemde sert olursa, çocukta ömür boyu kalıcı sorunlar ortaya çıkar. 6 yaş dolayında fallik dönem çözülür ve çocuk artık babaya, anneye benzemeye çalışır.

Cinsel kimlik ne zaman ve nasıl oluşur?

6-11 yaşları arasında çocukta gizlik dönemi başlar. Ana okuluna gitmemiş olan çocuklar ilk kez aileden ayrılır ve dış dünyaya açılır. Bu dönemde karşı cinsi dışlama söz konusudur. Çocuk bundan önceki dönemleri sağlıklı şekilde geçirmişse cinsel kimliği artık bu dönemde oluşmuştur. Eğer tam tersi olmuş ve önceki dönemleri sağlıklı şekilde geçirememişse, çocukta kendi cinsine ilgi duyma olabilir.

Bu dönemde liderlik özellikleri ortaya çıkmaktadır, çocuklar diğerlerinde olan sakatlık, şişmanlık, gözlüklü olma gibi durumlarla acımasızca alay edebilir ve bundan zevk alabilirler. Erkekler savaş dövüşe, kızlar da filmlerdeki karakter gibi çıtı pıtı olmaya özenirler. Bu süreç Ödipal karmaşanın çözülmesiyle oluşan süper egonun gelişmesine katkıda bulunur. Bu dönemde çocuğun hayatındaki en önemli kişilerden biri de öğretmenleridir.

Ergenlik Döneminde Psikoloji

12 yaşından itibaren başlayan dönemde, fizyolojik değişime ruhsal olarak uyum sağlamak çok zor olmakta, gençler strese girebilmekte, tepkileri abartılı, ebeveynlerine başkaldıran, daha çok akranlarının sözünü dinleyen bir tutum içine girerler. Cinsel uyanışla karşı cinse ilgi artar, kendine bakımda özen gösterme başlar, güzel yakışıklı olma ve beğenilme istekleri artar. Romantik davranışlar, şiir, sanat vb. bu dönemde çok görülür. Bir yandan eski çocukluk davranışları sürerken bir yandan erişkin gibi davranırlar ve tam bir kargaşa içinde olurlar. Bu yüzden uyum sorunları yoğun olarak görülebilir. Bu dönemde ergen kişi kendi özel odası olmasını isteyebilir, duvarlarına dönemin tanınmış yıldızlarının resimlerini koymak ister ve masturbasyona başlar.

Masturbasyona dair kulaktan dolma edindikleri sağlıksız, yanlış bilgiler onları bunaltabilir. Bu dönemde ailenin bu konularda çocuklarını eğitmesi ve onlara doğu bilgiler vermesi önemlidir. Kızlar 12-14 yaşlarında fizyolojik olarak ilk aybaşı kanamalarını yaşarlar. Erkekler de aynı dönemde ilk rüyada boşalma dönemini yaşarlar. Genellikle çok olumsuz bir anı olarak kalabilecek bu durumlarda, çocuklar aileleri tarafından bilgilendirilmeli ve bunların çok doğal olduğu onlara anlatılmalıdır.

Tüm bu süreçleri, bilinçli ailelerle birlikte geçirebilen çocukların psikoseksüel gelişimleri başarılı olur ve hayatları boyunca sağlıklı sosyolojik ilişkiler kurarlar. Hayatlarında başarılı olurlar ve huzurlu bir yaşam sürerler.