Beden dismorfik bozukluğu (Body dysmorphic disorder / BDD / BDB) bir tür algı bozukluğudur. Tanı kriterleri, belirtileri nedir? Neden olur? Tedavisi var mıdır? Bu soruların cevaplarına birlikte bakalım.
Dismorfobi Yunan’ca “çirkinlik” anlamına gelir. Buradan yola çıkarak dismorfofobi türetilmiştir. Anlamı nedir? Kişinin bedeninde herhangi bir kusur olsun veya olmasın, bunu “kusurlu” algılaması ve takıntı haline getirmesidir.
Bir tür algı bozukluğu olduğundan ve kişi bunu takıntılı bir şekilde kafasına taktığından dolayı Obsesif kompulsif bozukluk grubunda yer alır.
“Neden bu kadar çirkinim? Burnum kocaman, gözlerim çok küçük, kulaklarım kepçe, bacaklarım çok çarpık, çok şişmanım, saçlarım yok resmen kelim” gibi cümleler kurabilirler. Oysa bunların hiç biri dışarıdan fark edilir değillerdir.
Beden dismorfik bozukluğu neden olur dediğimizde çoğunlukla ergenlik döneminde ortaya çıktığını ve henüz eksik olan özgüven, özsaygı, özdeğer gibi farkındalıkların etkisi olduğunu görebiliriz.
Beden dismorfik bozukluğu tanı kriterleri belirtileri
Beden algı bozukluğu dönemsel olabilir. Eğer kişi kendiyle ilgili farkındalığını artırabilirse zamanla geçebilir. Beden dismorfik bozukluğu tanı kriterler belirtileri neler bakalım.
- Sürekli kendini aynada, camda kontrol etme isteği
- Bedenindeki bir veya bir kaç bölgede aşırı rahatsız olmak
- Bölgeyi kıyafet, şapka ve makyajla kapatmaya çalışmak
- Kendini sürekli başkalarıyla kıyaslamak
- Sert sporlar veya diyetler yapmak
- Sosyal aktivitelerden kaçınmak
- Özellikle gündüz saatlerinde evden çıkmamak
- Gereksiz yere estetik ameliyat olmak
- Depresif, utangaç, mutsuz hissetmek
Dismorfofobi yaşayan kişiler sürekli başkalarına “nasıl görünüyorum? şuram nasıl, buram nasıl?” diye sorarlar ve karşılarındaki kişi “iyi görünüyorsun, gayet güzel” gibi cevaplarına inanmazlar.
Cilt ve saç yolmak, kusurlu olduğunu düşündüğü yere zarar vermek ve yaşamak istememek de beden dismorfik bozukluğu belirtileri arasında yer alır.
Tanı kriterleri için kişinin belirsiz denilecek kadar küçük veya hiç var olmayan bir bedensel kusur üzerinde normalden çok daha fazla endişeli olması, bu kusurların kişinin tüm hayatını olumsuz yönde etkilediğine inanıyor olması ve farklı ruhsal bozuklukların bu sorunların kaynağını oluşturması durumunda teşhis konulabilir.
Dismorfofobi yaşayan kişilerde ayrıca OKB, tıkınırcasına yeme bozukluğu (anoreksiya, bulumiya), depresyon, mükemmelliyetçilik, sosyal anksiyete, narsisizm gibi psikolojik sorunlar olma ihtimali yüksektir.
Beden dismorfik bozukluğu tedavisi
Beden dismorfik bozukluğu tedavisi zor değildir ancak kişiler bir terapiste gitmek yerine güzellik salonlarına, estetik merkezlerine, dermatologlara ve uzman olmayan kişilere gitmeyi çoğunlukla tercih ederler.
BDD nasıl tedavi edilir şimdi aşamalarına bakalım.
- Sorunun derecesi saptanır
- Kişinin yaşı, genel sağlık durumu ve tıbbi geçmişine bakılır
- Psikoterapi en işe yarayan çözümdür
- ERP oldukça etkilidir
- Aile terapisi ve grup terapisi yapılabilir
Beden dismorfik bozukluğu nasıl tedavi edilir dediğimizde sürecin oldukça kolay olduğunu görüyoruz. Ancak tedavi edilmezse kişide asosyallik, intihar düşünceleri, depresyon ve ilişkilerde, iş hayatında başarısızlık ihtimali çok yüksektir.
Ayrıca kişi pek çok kez estetik ameliyat yaptırarak hem maddi açıdan zarara girebilir hem de fizyolojik olarak risk alır.
Çocukluk travmaları ve eleştirel ebeveynler kişinin özgüvenini zedeleyebilir ve bundan dolayı kişide bdd meydana gelebilir. Terapi ile kök sebep bulunmalı ve bunun üzerinde çalışılmalıdır.
Sosyal medya insanı mutsuz ediyor
İnternet çağına girmiş olmamız çok büyük bir avantaj ancak interneti ve sosyal medyayı nasıl kullandığımız da bir o kadar önemli. Çünkü bazı durumlarda sosyal medya insanı mutsuz ediyor.
Özellikle ergenlik döneminde henüz tam olarak oturmamış ses tonu, yüz, beden, farkındalık, kişilik ile diğer yandan saçların yağlanması, dökülmesi, sivilceler kişilerin özgüvenini etkiler.
Bu normal bir süreçtir ve herkes bunları yaşar. Ancak kişi bu süreçte sosyal medyada gördüğü “mükemmel, kusursuz” insanlarla kendini kıyaslamaya başlarsa mutsuz olması kaçınılmaz olur.
Algısı onların kusursuz kendisinin ise kusur dolu olduğu yönünde olabilir. Üstelik bu kişiler, kişinin kendi yaş grubunda ve hatta gen grubunda bile olmayabilir. Bir Türk kızının, Norveç’li bir kıza bakıp kendini onunla kıyaslaması gibi.
Kız demişken dismorfofobi kadınlarda daha sıklıkla görülür. Semptomlar fark edildiği anda bir psikolog ile çalışmak sorunun çözülmesinde çok yardımcı olacaktır.
İnternet ve sosyal medya bir şeyler öğrenmek için odaklanacağımız yerler olursa, insanı mutsuz ediyor demek yerine mutlu ediyor da diyebiliriz. Önemli olan neye nasıl baktığımızdır.
Bir Cevap Yazın