Adı üstünde yaşanan bir travma sonrası ortaya çıkan stres bozukluğudur. Çoğunlukla yaralanma veya ölüm gibi sonuçlara yol açabilecek veya açmış olan depremler, savaş, fiziksel veya cinsel istismar, kaza sebep olmaktadır.
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB / PTSD) olan kişiler genelde “kaç veya savaş” alarmı açık olan kişilerdir. Bu da, güvende olsalar dahi panik olmalarına ya da korkmalarına sebep olur. Şimdi belirtileri neler ona bakalım daha sonra nasıl geçer sorusunun yanıtını arayalım.
Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri
Kişinin kendini tehlikedeymiş gibi hissetmesi ve üzücü anıları tekrar tekrar zihninde yaşamasına sebep olan zor bir semptomdur. Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir :
- Olayı detaylı şekilde zihinde tekrar yaşamak
- Çaresizlik hissi
- Duyguları veya anıları düşünmemek için çok çalışmak
- Güvensizlik, suçluluk, utangaçlık
- Kendine zarar verme
- Uyku bozuklukları, kabuslar
- Agresiflik, depresyon
Bazı kişiler tıpkı anksiyete bozukluğunda olduğu gibi baş ağrısı, baş dönmesi, sersemlik, göğüs ağrısı ve karın/mide ağrısı da yaşamaktadır. Post travmatik stres bozukluğu aynı zamanda lupus, crohn, kolit, kanser, fibromiyalji, romatoid artrit, sedef hastalığı gibi bağışıklık sistemi hastalıklarında önemli bir sebep olarak görülmektedir.
Yaşanan olayla ilgili kişinin gözünde anlar canlanabilir, sesler kokular tatlar olayı hatırlatabilir, kişi olay sırasında yaşadığı hisleri tekrar tekrar yaşayabilir. Kişi ayrıca çoğu kimse için kolay olan bazı konularda da sıkıntılar yaşar.
- Kişisel bakım ihmali
- Mesleki istikrar sorunu
- Arkadaşlık ilişkileri ve ikili ilişkilerde sorunlar
- Karar verememe
- Hafıza sorunları
- Değişime kapalı olma
- Boş vakitlerinden zevk almama
Oldukça hassas bir konudur. Yukarıdaki listede yer alan maddeler özellikle kişinin günlük hayatını ve tüm hayatını olumsuz yönde etkiler ve kişi bu durumdan nasıl çıkacağını bilemediği için daha çok panik haline girer.
Özellikle çevre baskısı bu konuda kişiye yardımcı olmayacak ve durumu daha da kötüye götürebilecek bir etkendir. Kişide ayrıca kendini sabote etme gelişebilir.
Travma sonrası stres bozukluğu nasıl geçer?
Nasıl ki elimizde, bacağımızda oluşan bir yaraya pomat süreriz ve kısa sürede geçtiğini görürüz, travma sonrası stres bozukluğu nasıl geçer denildiğinde bunun bir yara değil, çoğunlukla ameliyat gerektiren bir durum olduğunu bilmek gerekir. Terapi şarttır fakat kişinin yapabileceği bazı şeyler de vardır.
- Nefes egzersizleri
- Anahtarlık gibi bugünü hatırlatan bir obje taşımak
- Güvende olduğunu hatırlatan cümleler veya objeler taşımak
- İyi gelen şeyleri hayatına sokmak (egzersiz, ev hayvanı, hobiler)
- Günlük yazmak
- 5-4-3-2-1 grounding tekniği uygulamak
Travma sonrası stres bozukluğu tedavisi için yapabileceğiniz en önemli şey kendinizi “çaresizlik” hissinden veya durumundan kurtarmaktır. Çünkü travma size kendinizi güçsüz ve hassas hissettirmiştir. Şu anda bu durumla başa çıkabilecek güce sahip olan bir birey oluşturmanız bu kapıyı açmak için ihtiyacınız olan kilittir.
Ayrıca egzersiz yapmak, yani hareket etmek de çok önemlidir. Salgılanacak olan endorfin, dopamin ve serotonin hormonları ruh durumunuzu ve görünüşünüzü iyileştirecektir. Diğer yandan sinir sistemini de gevşeterek, bloke olmuş olan stres tepkisini azaltacaktır.
Uyku sisteminin düzenlenmesi, gluten şeker ve süt ürünlerinden uzak bir beslenme biçimi ve stres yönetimi ile de oldukça verimli sonuçlar alınmaktadır.
Travma odaklı bilişsel davranışsal terapi, aile terapisi, meditasyon ve EMDR Travma sonrası stres bozukluğu tedavisi için olumlu sonuçlar vermektedir.
5-4-3-2-1 grounding tekniği nedir? Nasıl yapılır?
Anksiyete, panik atak ve tssb alanlarında oldukça etkili olan 5-4-3-2-1 grounding tekniği nedir dediğimizde kısaca şöyle anlatabiliriz. O anda zihnimizdeki düşüncelerden kurtulmamızı sağlayan ve kontrol sağlamamıza yardımcı olan teknikleri listelersek en başta gelendir.
Neden 5-4-3-2-1? Çünkü 5 duyumuzu da kullanarak, şu anda olduğumuzu, anda olduğumuzu hissetmemiz gerekir.
Görme – Etrafınızda gördüğünüz 5 objeye odaklanın (kalem, masa, duvardaki tablo vs). Dokunma – Etrafınızda dokunabileceğiniz 4 şeyi fark edin (saçınız, ayağınızın altındaki zemin vs.). Duyma – Duyabildiğiniz 3 şeyi fark edin. (kuş sesi, araba sesi, uzakta çalışan bir matkap sesi vs.) Koku – Koklayabildiğiniz 2 şeyi fark edin (sabun, çiçek, silgi vs.). Tat- Tadabileceğiniz 1 şey bulun (kahve, sakız, sandviç vs.).
Şu ana kadar 1 yorum